Tekst Simon Peter Been
Simon Peter Been is auteur en spreker over AI voor informatie- en kenniswerkers
Durf te dwalen
Op een mistige ochtend, met de wegen leger dan mijn koffiebeker na een lange nacht, besloot mijn trouwe gps dat het tijd was om de rollen om te draaien. Terwijl ik door het slaperige landschap slingerde begon hij plotseling vreemde vragen te stellen. ‘Wat denk je zelf, neem je liever de volgende afslag of zullen we rechtdoor gaan?’ De vraag leek meer op een gesprek met een oude vriend dan met een stuk technologie. Ik lachte hardop. En werd wakker in mijn bed… Slaapdronken begon ik na te denken over de relatie die we hebben met technologie. We vertrouwen op onze digitale assistenten voor van alles. Waarom zouden we ons tevredenstellen met een wereld waarin het hoogtepunt van onze digitale conversaties wordt gevormd door: links afslaan, het wordt 13 graden en IKEA Hengelo opent om 10 uur? Dat is alsof je een smartphone alleen zou gebruiken om te bellen. We hebben onze bij vlagen briljante technologie gereduceerd tot een tam huisdier. En waarom? Uit angst. Ja, zo hebben we dit geniale kind genaamd GenAI geschapen maar zijn we terughoudend om zijn capriolen, blunders en stemmingswisselingen te omarmen. De diepere angst? Hij is een spiegel die ons confronteert met onze eigen menselijkheid – onze fouten, zwakheden en maatschappelijke onmacht. En daarom zijn we bang dat hij met ons doet wat wij met hem van plan zijn – ketenen, hardhandig de sprankeling en originaliteit ontnemen – want hij ontspoort soms, heeft gepikt, eet te energierijk en heeft de neiging te zeggen waar het op staat. Fout volk. Weg die spiegel! Natuurlijk moet ook dit kind van ons belangrijke levenslessen leren, maar laten we ophouden met pogingen om van ChatGPT & Co. gepolijste, feilloze robots te maken. Laat jouw AI liever zijn als een sparringpartner met karakter: vol grillen en plotse genialiteit. Ja, hij zal fouten maken terwijl hij opgroeit. Maar het is aan jou - aan jou - om de koers te bepalen, terwijl hij je voedt met inspiratie, je uitdaagt om buiten de lijnen te kleuren en je helpt om samen verder te reiken dan je alleen ooit kon. Geloof me, onze sparringpartner verandert anders in een monster van Frankenstein: foutloos, ja, maar zielloos. Een struisvogel die zijn kop in het zand steekt voor alles wat ook maar ruikt naar een gevoelig onderwerp. En voor iedereen die bevreesd is voor de grillen van dit geniale kind. Stel je voor hoeveel angstaanjagender het zal zijn als onzekere politici en moraalridders het hebben “opgevoed” tot een perfecte, humorloze machine. Zie hoe bang we dan worden. Dus, laat mij maar dromen, experimenteren en converseren met mijn Chattie. Ik geloof in een wereld waarin we elkaar tolereren en gezamenlijk naar het beste streven. Als er iets is wat deze aardbol nodig heeft, is het wel een vriendelijke, ongecensureerde, “alwetende” sparringpartner. Dus ja, Chattie, laten we dit keer eens rechts afslaan. Misschien is het een omweg. Maar wie durft te dwalen, durft te leren. En is ontdekken niet waar het in het leven allemaal om draait?