Informatiehuishouding ligt letterlijk onder vuur
Tekst Jacqueline Rutjens
Jacqueline Rutjens is redactielid Od
Na het lezen van Dit wil je echt niet weten. Over de onvoorstelbare wereld achter je scherm van Huib Modderkolk weet je het zeker: informatiemanagement kan een zaak van leven en dood zijn. Andere staten, van Iran tot aan China toe, zijn bijzonder geïnteresseerd in allerlei manieren om andere landen te ontwrichten. Ze zijn vooral op zoek naar digitale manieren. Eenmaal binnen in de systemen die zijn volgepropt met smeuïge informatie heeft de ene aanvaller hooguit iets meer geduld dan de andere maar het doel blijft hetzelfde: stelen en het veroorzaken van chaos. Soms zelfs ten koste van mensenlevens.
De journalist Modderkolk wordt vaak benaderd. Wie deze mensen zijn en met welk doel wordt lang niet altijd duidelijk. Ze zijn soms bang voor hun eigen regime (lijkt het) of willen gewoon weten wat de journalist weet. Het is een soort spinnenweb van informanten die zich storten op het lekkere journalistenhapje en hem langzaam inpakken. Sommigen hebben geen vingerafdrukken meer vanwege afgeslepen vingertoppen. Anderen moeten door de gezichtsherkenning worden gehaald om te kunnen checken of ze überhaupt iets zeggen wat wel waar is. Maar allemaal komen ze met iets waar de nieuwsgierige journalist wel oren naar heeft.
Thriller
Modderkolk schrijft zijn verhalen alsof hij in een thriller leeft. Wat zit er toch in dat pakje dat op de redactie werd bezorgd? Waarom horen we niks meer van Amir, de sympathieke Iraanse hacker? Heeft hij echt zijn eigen dood in scène gezet? Ook Nederlandse hackers doen niet onder voor hun buitenlandse concullega’s. Gemotiveerd door een gebeurtenis in Sarajevo besluit een Nederlandse hacker, met overdag een keurige baan, zich ’s nachts digitaal tegen de Russen te keren. Ook hij wordt (mogelijk) gevolgd en moet voor zijn leven vrezen. Toch is hij niet de enige op zo’n zolderkamer. Hij maakt weer deel uit van een groot netwerk. Er is overal massaspionage aan de gang! De verhalen in het boek zijn echt spannend en geven een goede inkijk in wat er mogelijk is als je informatie niet goed op slot gooit en houdt. De digitale software van je auto kan opeens aan de haal gaan met de versnellingspook, een brug kan onverklaarbaar niet meer geopend en privé-gegevens liggen of massaal op straat of worden vervangen. Hij laat ook zien hoe fake-nieuws moeiteloos wordt verspreid en vervolgens slurpend wordt opgezogen door bepaalde kanalen. De journalist focust in dit boek vooral op staatrechtelijke bedreigingen gericht op ondermijning. Hij laat het hacken van gegevens vanwege oplichting wat onderbelicht, maar ik zet geen wifi meer aan na dit boek. Of is het toch gewoon toeval dat ik appjes krijg met astronomische bedragen die in Bali op mij liggen te wachten sinds mijn dochter in Bali verblijft?
Herkennen
Toch zijn ze overal om ons heen, weet ik nu: die loerders op onze (overheids)informatie! Hoe kan je hen en geheimagenten herkennen? Behalve onleesbare vingertoppen en in het geval van de Nederlandse hacker ook aan een litteken op zijn gezicht, kun je het ook zien aan de parkeerplaats bij hotels. Staan alle auto’s achteruit ingeparkeerd, dan weet je het wel. Dat zijn geheimagenten of boeven, die moeten namelijk snel kunnen vertrekken. Mijn vriend is accountant en doet dat ook altijd. Ik doe geen oog meer dicht.