De overheid staat voor grote uitdagingen als het gaat om het inzetten van AI. Overheidsinstellingen verzamelen en beheren enorme hoeveelheden data, maar deze informatie is vaak gefragmenteerd en verspreid over verschillende afdelingen, departementen en systemen. Dit zorgt voor een grote uitdaging om AI-systemen effectief te implementeren. Daarnaast ontbreekt vaak de technische infrastructuur die nodig is om AI op grote schaal te kunnen gebruiken. Waar veel private organisaties hun databeheer en infrastructuur hebben gemoderniseerd, blijft de overheid achter. Vaak vastgelopen door verouderde systemen en starre processen. Een van de grootste obstakels voor de overheid is het gebrek aan flexibiliteit. AI vereist een snelle, wendbare aanpak en een naadloze integratie van verschillende datastromen. Dit is niet altijd aanwezig in de publieke sector, waardoor de kansen die AI biedt niet volledig worden benut. Dit brengt ons bij een belangrijk concept dat essentieel is voor een effectieve inzet van AI: digitaal vermogen.

Wat is digitaal vermogen?

Digitaal vermogen is een begrip dat verwijst naar de digitale middelen, data en netwerken die organisaties opbouwen en inzetten om waarde te creëren. In een steeds meer gedigitaliseerde wereld is het niet langer voldoende om alleen fysieke of financiële middelen te hebben; organisaties moeten ook digitale bronnen kunnen benutten om concurrerend te blijven. Digitaal vermogen kan op verschillende manieren worden opgebouwd:

• Data: de kern van digitaal vermogen is data. Organisaties die in staat zijn grote hoeveelheden data te verzamelen, te analyseren en te gebruiken om hun processen te verbeteren, kunnen daarmee strategische voordelen behalen. Dit omvat zowel klantgegevens als operationele data.
• Digitale ecosystemen: een sterk digitaal netwerk van gebruikers, klanten, leveranciers en partners versterkt het digitale vermogen van een organisatie. Denk aan merken zoals Amazon of Google, die digitale ecosystemen hebben gebouwd waarin diensten en producten naadloos aan elkaar gekoppeld zijn.
• Content en communicatie: het ontwikkelen van waardevolle digitale content draagt bij aan een sterke online aanwezigheid en merkwaarde. Deze content versterkt de band met klanten en zorgt voor meer interactie en betrokkenheid.
• Innovatie en technologie: door te investeren in technologieën, zoals AI, kunnen organisaties hun processen optimaliseren en snel reageren op veranderingen in de markt. Dit vergroot hun flexibiliteit en concurrentievermogen.

Voor organisaties in de private sector is het opbouwen van digitaal vermogen een belangrijke stap gebleken in hun succes. Bedrijven zijn inmiddels begonnen hun digitaal vermogen te vergroten door AI-agenten in te zetten die repetitieve taken automatiseren. Hierdoor kunnen medewerkers zich richten op meer strategische en creatieve taken. Dit voorbeeld illustreert hoe digitaal vermogen organisaties in staat stelt om technologie effectief te benutten.

Vergelijking private sector

In de private sector is het opbouwen van digitaal vermogen een sleutel tot succes. Organisaties die hun data-infrastructuur goed hebben opgezet, zijn beter in staat om AI-systemen effectief te implementeren. Dit wordt duidelijk geïllustreerd door bedrijven waar hybride teams van mens en machine samenwerken. AI-agenten voeren routinematige taken uit, zoals dataverwerking en contentcreatie, terwijl de medewerkers zich richten op strategie en creativiteit. Dit concept van hybride teams kan ook een grote rol spelen in hoe overheidsorganisaties AI zouden kunnen inzetten. Door een vergelijkbare samenwerking tussen mens en AI te creëren, kan de overheid haar dienstverlening verbeteren en de efficiëntie verhogen. Waar bedrijven een voorsprong hebben dankzij hun sterke digitale infrastructuur, moet de overheid zich richten op het opbouwen van hun eigen digitale vermogen. Dit is een noodzakelijke stap om AI effectief te kunnen inzetten voor informatiebeheer en besluitvorming.

Proactiviteit en ethische overwegingen

De stelling impliceert dat overheidsinstellingen niet in staat zijn om proactief te handelen als het gaat om de inzet van AI. Dit heeft deels te maken met het gebrek aan een strategische visie op informatiebeheer en de gefragmenteerde manier waarop data vaak wordt beheerd. Overheidsinstellingen moeten proactief kaders ontwikkelen waarin AI op een ethische en verantwoorde manier wordt ingezet. Zonder duidelijke transparante richtlijnen over hoe de inzet van AI omgaat met persoonlijke en gevoelige informatie, kunnen AI-systemen leiden tot wantrouwen onder burgers of zelfs misbruik van technologie. De noodzaak van ethische overwegingen bij het inzetten van AI kan niet genoeg worden benadrukt. AI-systemen moeten niet alleen effectief zijn, maar ook eerlijk, transparant en verantwoord. De overheid heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat AI geen discriminerende beslissingen neemt of de rechten van burgers schaadt. Dit vereist een proactieve houding en duidelijke regelgeving.

Hybride teams en samenwerking

Net zoals in de private sector kunnen hybride teams binnen de overheid een belangrijke rol spelen in het effectief inzetten van AI. Een hybride team combineert de kracht van AI-agenten met menselijke expertise. De AI kan routinetaken uitvoeren, zoals dataverwerking en analyse, terwijl menselijke experts zich richten op de strategische en ethische aspecten van besluitvorming. Dit maakt het mogelijk om processen efficiënter te laten verlopen en tegelijkertijd de menselijke factor te behouden, iets wat essentieel is in de publieke sector. De overheid zou veel kunnen winnen door AI niet alleen in te zetten om de manier waarop informatie wordt beheerd te verbeteren, maar ook om de algehele dienstverlening aan burgers te optimaliseren. Door slim gebruik te maken van AI kunnen overheidsinstanties sneller inspelen op vragen van burgers, interne processen verbeteren en efficiënter opereren zonder de controle te verliezen.