Was hij echt de eerste? In de jaren tachtig citeerde een krant president Ronald Reagan vanuit het Witte Huis: ‘Die Sovjets maken geen schijn van kans. Onze Amerikaanse jeugd is beter voorbereid op elk conflict dan zij ooit zullen zijn.’ Zoiets. Waar had hij het over? Sportieve prestaties? Hoog IQ? Een militair opleidingsprogramma? Nee. Niets van dat alles. Hij pochte over hun verslaving aan wargames. Digitale oorlogs­simulaties. Ongelooflijk, toch? Ja, in die tijd was de film WarGames een hit. Een jonge hacker die per ongeluk inbreekt in het militaire computersysteem van de Verenigde Staten, wat bijna de Derde Wereldoorlog veroorzaakt. Inderdaad: inclusief AI. Terwijl ouders klaagden over de schermverslaving van hun kinderen en die ‘verschrikkelijke computerspelletjes’, zag Reagan een andere kant: ‘zijn’ jeugd stond al met één been in de digitale toekomst. De Sovjet-Unie daarentegen hield hun jongeren dom met censuur, technologische controle en anti-Amerikaanse retoriek. Herkenbaar? Vergelijk het eens met hoe Europa nu met AI omgaat. Het lijkt erop dat de geschiedenis zich herhaalt. Waarom? Je hebt het vast al gemerkt: ook hier en nu schieten veel mensen meteen in de verdediging met ‘dit mag niet, dat mag niet’, maar dan over AI. Vaak hebben ze een punt, maar missen ze het grote plaatje. En zij niet alleen. Diverse organisaties experimenteren voorzichtig met generatieve AI, maar veel beleidsmakers en beslissers zijn machtig huiverig voor verandering en voor de invloed van ‘big tech’, made in the USA. Meanwhile in the USA… big business, die AI. En wist je dat het Amerikaanse leger de bediening van zo’n beetje alle militaire apparaten gaat doen via – Reagan lacht zich postuum een kriek – Xbox-controllers? Waarom? Omdat deze generaties ermee zijn opgegroeid. Het bespaart trainingstijd en verhoogt de efficiëntie. En in de bubbel Europa? Nerveuze stilte. Gelukkig pushen dezelfde nationale en Europese regelgevers die de golf van AI-angst aanjoegen nu organisaties om hun medewerkers ‘AI-geletterd’ te maken en wel specifiek afgestemd op ieders eigen vakgebied; algemene geletterdheid volstaat niet meer per 2 februari. En dat is goed, want dit is het AI-tijdperk en zelfs de EU heeft ineens door dat innovatie belangrijk is en niemand concurrenten, laat staan rogue states en georganiseerde misdaad, tegenhoudt met bangmakerij of strenge wetten. We moeten juist experimenteren, leren en zo veel mogelijk ervaring opdoen; zelf de voordelen én beperkingen van AI begrijpen. Alleen als we ‘geletterd’ zijn en zo ook die angstcultuur afneemt, kunnen we echt vooruit. Rest de vraag: was Reagan echt de eerste AI-fluisteraar? Had hij gelijk over het belang van war games? Het Amerikaanse leger denkt in elk geval van wel, een halve eeuw later. En één ding is zeker: de Sovjet-Unie bestaat niet meer. De restricties van het systeem en het gebrek aan dynamiek en innovatie deden het de das om. Een indringende boodschap. Reagans nieuwe vriend, Gorbatsjov, probeerde op het laatste moment nog te redden wat er te redden viel met zijn beleid van openheid, maar het was te laat. Misschien is er voor ons nog hoop en leidt AI-geletterdheid tijdig tot onze eigen glasnost.