Digitaal detoxen

Tekst Jacqueline Rutjens

Jacqueline Rutjens is redactielid Od

Gezond, productief en gelukkig in het digitale tijdperk. Het kan! (met een beetje hulp). Althans volgens Digital wellbeing@work.

Ergens weet je het wel… We zitten allemaal te veel op onze telefoon en zijn vrijwel allemaal digitaal behoorlijk verslaafd. Dat kattenfilmpje moet je even afkijken, dat nieuwsbericht wil je niet missen. Je wilt ook wel graag weten waar je familie en vrienden mee bezig zijn en wie een nieuwe baan heeft gevonden. Dat moet allemaal direct en snel en het lijkt alsof we sociaal bezig zijn. Tegelijk ervaart meer dan 70 procent van de medewerkers gevoelens van eenzaamheid.

Ellende

Het is inmiddels ook wel bekend dat je brein luier wordt van al dat gescrol. Je onthoudt minder want je kunt het toch wel opzoeken. Je brein verzompt eigenlijk met non-informatie en je wordt er dus ook echt ongelukkiger door. Je zult dat dus onder ogen moeten zien voor jezelf, als ouder, als collega en als leidinggevende. Je kunt het niet meer wegwuiven met ‘dat valt wel mee’ en ‘ik herken phishingmails dus het gaat niet over mij’. Niet alles is slecht, natuurlijk zijn er ook veel voordelen waar we absoluut niet meer zonder kunnen of willen maar de negatieve effecten verdienen serieuze aandacht. Waar komt die ellende nou uit voort? Het komt omdat dat deel van je brein dat geprikkeld wordt en je nodig hebt om te kunnen functioneren (het centraal executieve netwerk, CEN) in balans moet zijn met het deel wat zorgt dat je uitrust. Dat deel van het brein heet het default mode network (DMN). Je doet dan ogenschijnlijk niks maar dat deel van het brein is dan juist actief. In je DMN gebruik je rust om creatief en sociaal te kunnen zijn. En gelukkig. Je geluksmomenten zitten niet in je werkdag achter de computer. Die zitten in het samenzijn met je naasten, een nieuw idee ontwikkelen met je collega, een wandeling, of zoals een liedjesschrijver eens treffend zong: een vers kopje thee.

Pauze

Dan rijst de vraag, wat nu? We kunnen ook echt niet meer zonder en er komt nog zoveel meer aan. Zoals met alles begint het met bewustzijn. Digitaal fit worden en blijven. Dat kan door iedere dag te beginnen met je drie belangrijkste taken op te schrijven. Daarmee wordt je CEN als piloot geactiveerd. Neem elke 60 tot 90 minuten een pauze. Je kunt een werkplek inrichten die vooral geïnspireerd is op ‘pleziergeluk’ en iets minder op privacy en veiligheid. We kunnen leren van de gaming-industrie, want die snappen dat inleven in de wensen van de gamer en gebruiksgemak (de flow) bovenaan staat. 90 Procent van de IT-afdelingen denkt serieus dat de werkplek een waar genot is voor medewerkers (niet zo zeuren dus), tegenover 16 procent van de medewerkers zelf. Maar ook door digital coaches op de werkvloer te hebben die helpen en het goede voorbeeld te geven als leiding­gevende en collega. Amazon schreef bijvoorbeeld een vergaderconcept voor online vergaderen. Iedere vergadering begint met samen lezen van de stukken en ieder punt moet voor­zien zijn van een 6 pagina’s tellende voorbereiding. Aan een meeting nemen hooguit acht medewerkers deel, anders is het een informatiebijeenkomst en er zijn pauzes. Wist u trouwens dat vrouwen meer stress ervaren van digitaal vergaderen omdat ze zichzelf zien? 

Compleet zoek

Digitaal detoxen… Daar moeten we allemaal maar eens aan om elkaar vaker te spreken, buiten rond te lopen maar vooral om de goede balans te gaan vinden. Want een ding is wel duidelijk na het lezen van dit heel interessante en gelukkig ook best hoopgevende boek (waarbij ik mezelf betrapte op het toch ministens tien keer checken van mijn telefoon), die balans is bij mij, en ik denk bij jullie ook, compleet zoek. 

Vogelaar R, Zijlstra R. Digital wellbeing@work: gezond, productief en gelukkig in het digitale tijdperk. 1e druk. Utrecht: Van Duuren Management; 2025.

Deel dit artikel

Inhoud