Een schonere wereld begint bij jouw website
Tekst Charlotte Bax en Tineke van Heijst
Charlotte Bax is sustainable webdesign expert, eigenaar van Digihobbit en co-founder van ENNOR en Tineke van Heijst is directeur van VHIC
Een leven zonder internet kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen. In januari 2025 waren er wereldwijd 5,56 miljard internetgebruikers, wat neerkomt op 67,9 procent van de wereldbevolking. Deze gebruikers brengen gemiddeld bijna 7 uur per dag online door.1 Hoewel het niet direct zichtbaar is, heeft het internet hierdoor een aanzienlijke impact op het milieu.
In 2025 bedraagt het wereldwijde energieverbruik van datacenters naar schatting 412 terawattuur (TWh) per jaar.2 Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) verwacht dat dit in 2030 zal zijn verdubbeld tot 945 TWh per jaar. Dit is iets meer dan het gehele energieverbruik van Japan op dit moment.3 De CO₂-uitstoot van het internet wordt geschat op 900 miljoen tot 1,2 miljard ton per jaar. Dat is vergelijkbaar met de uitstoot van 750 miljoen tot 1 miljard auto’s die elk jaarlijks 10.000 kilometer afleggen. Websites dragen bij aan deze impact. Op 31 december 2024 waren er wereldwijd ongeveer 1,13 miljard websites online.4 Ieder websitebezoek draagt bij aan de uitstoot. Stel dat een bezoek gemiddeld 10 gram CO₂ uitstoot en er zijn maandelijks 10.000 bezoekers, dan resulteert dit in 100 kilogram CO₂-uitstoot per maand.
Energielabels voor websites
Wanneer je de CO₂-impact van een website wilt verminderen, heb je een nulmeting nodig. Wholegrain Digital en Mightybytes ontwikkelden hiervoor een standaard die het energieverbruik en de CO₂-uitstoot per paginaweergave beoordeelt met labels van A+ (zeer zuinig) tot F (zeer belastend), vergelijkbaar met energielabels voor apparaten. Websites krijgen een score op basis van de paginagrootte: hoe lichter en efficiënter, hoe beter het label. In april 2024 onderzocht het Netwerk Digitaal Erfgoed de duurzaamheid van websites van 19 erfgoedorganisaties. Dit leidde tot de gids 42 tips om je erfgoedwebsite te verduurzamen, toepasbaar op alle websites. De tips zijn onder te brengen in verschillende categorieën.
Figuur 1 – het energielabel systeem voor websites (CO₂-uitstoot per paginaweergave), versie 4. Bron: https://sustainablewebdesign.org/estimating-digital-emissions/.
Ontwikkelingen sinds het onderzoek
Voor het onderzoek naar de duurzaamheid van erfgoedwebsites werd de ENNOR Quickscan gebruikt. Deze kon destijds nog geen gebruikersinteractie meten. Dankzij het SiR Intergov-programma ontwikkelden Charlotte Bax en haar team ENNOR for Web, waarmee dat nu wel kan. Het instrument geeft inzicht in dataverkeer en (op termijn) ook in client-side energieverbruik. Aan de hand van scenario’s, zoals het bezoeken van pagina’s of een aankoop in de webshop, wordt het energieverbruik zichtbaar en krijg je praktische adviezen om je website verder te verduurzamen. Zie ook https://www.ennor.earth/.
- Meet je ecologische impact Test of je website groen gehost wordt, kijk hoe de verschillende onderdelen van je webpagina scoren en check de hosting van assets van derde partijen.
- Geef je website een opfrisbeurt Check aan de hand van een vragenlijst of alle inhoud (nog) relevant is. Kijk hierbij specifiek naar afbeeldingen, video’s en audio maar ook naar verouderde of dubbele informatie. Kort waar mogelijk informatie in. Denk ook aan het verwijderen van gegevens van ingestuurde webformulieren.
- Kies voor groene hosting Ga na of je website groen gehost is en weet welke vragen je kunt stellen aan je hostingpartij of welke selectiecriteria je kunt toepassen als je op zoek gaat naar een nieuwe hostingpartij.
- Zet afbeeldingen doeltreffend in Vraag je bij iedere afbeelding af of deze écht nodig is. Is de afbeelding noodzakelijk, kijk dan of je deze kunt vervangen door een geschaalde en geoptimaliseerde versie. Gebruik voor de weergave van je afbeeldingen lazy loading. Daarbij wordt niet gelijk alles van de webpagina geladen maar alleen het deel dat je daadwerkelijk als bezoeker ziet.
- Maak slim gebruik van audio of video Net als bij afbeeldingen geldt: wees kritisch op wat je op een website plaatst. Gebruik je wel video- of audiobestanden maak dan gebruik van een embedded-code van een platform als YouTube, Vimeo of PeerTube. Vergelijk welke aanbieder voor jou de beste balans biedt tussen privacy, duurzaamheid en vindbaarheid. Kies je er toch voor je media zelf te hosten? Zorg dan altijd dat preloading uit staat en dat je video’s niet automatisch afspelen. Ook in het kader van toegankelijkheid is dit beter.
- Minimaliseer overtollige code Een tip die je alleen moet toepassen als je thuis bent in de code, aangezien het verwijderen van essentiële delen problemen kan veroorzaken. Ga je hier wel mee aan de slag, schoon dan je code zo veel mogelijk op en minimaliseer het restant (dit proces wordt pruning genoemd). Kijk ook hoe je het “cachingproces” van een website kunt optimaliseren om de laadtijd van de website te verkorten en tegelijk het energieverbruik te verminderen. Ook hier geldt dat je je bij elk script, widget en plugin de vraag moet stellen of je deze daadwerkelijk nodig hebt.
- Optimaliseer je lettertypegebruik Welk lettertype wordt gebruikt op je website ligt vaak vast in de huisstijl, maar hierbij wordt vaak geen rekening gehouden met hoe duurzaam het gekozen lettertype is. Vaak wordt gekozen voor custom fonts, terwijl het ook mogelijk is om semi-universele lettertypes te gebruiken die al op veel apparaten geïnstalleerd staan. Verwijder fonts die niet worden gebruikt zodat alleen noodzakelijke fonts worden geladen. Wil je je fonts optimaliseren, maak dan gebruik van Font Squirrel of Convertio voordat je ze uploadt.
- Kijk kritisch naar plug-ins en widgets Niet iedere plug-in, widget of embed is nodig: een goed voorbeeld hiervan is Google Maps. Moet dit echt op jouw website draaien of volstaat een link? Wees ook kritisch op je statistiekentool. Worden de verzamelde statistieken wel gebruikt? Zo niet, verzamel ze dan niet. Vervang Google Tag Manager door Matomo, als je veel gebruikmaakt van de meer advanced functionaliteiten. GTM is namelijk niet alleen super-bulky, maar ook in strijd met de AVG! Kijk ook hoe je spam kunt voorkomen door gebruik te maken van Honeypot spamfiltering en IP blocking.
- Maak je website duurzaam vanaf de ontwerpfase Wil je echt een duurzame website, overweeg dan je website opnieuw te bouwen met behulp van een duurzame webdesigner, of neem duurzaamheidsmetingen mee in het ontwerp- en bouwproces.
Wil je wat extra’s doen? Ook na het doorvoeren van bovenstaande tips verbruikt je website nog steeds energie. Om dat te compenseren kun je bomen planten bijvoorbeeld via Trees for All, Justdiggit of unFootprint.
- Persyn, J., Cijfers over internet, sociale media en e-commerce in 2025, https://www.jeroenpersyn.be/cijfers-over-internet-sociale-media-en-e-commerce-2025/.
- Andrae, A., New perspectives on internet electricity use in 2030, https://www.researchgate.net/publication/342643762_New_perspectives_on_internet_electricity_use_in_2030. Bij de CO₂-uitstoot is niet alleen het energieverbruik maar ook de productie van de benodigde apparatuur meegenomen.
- IEA, AI is set to drive surging electricity demand from data centres while offering the potential to transform how the energy sector works, https://www.iea.org/news/ai-is-set-to-drive-surging-electricity-demand-from-data-centres-while-offering-the-potential-to-transform-how-the-energy-sector-works.
- Ahlgren, M. en Liedke, L., 100+ Internet Statistics & Trends [2025 update], https://www.websiterating.com/nl/blog/research/internet-statistics-facts/.
