De digitale transformatie is geen technisch vraagstuk meer, maar een maatschappelijke uitdaging
De mens als richtingwijzer in digitale tijden
Tekst Asha Narain
Informatieprofessionals staan midden in de maatschappelijke storm van digitalisering. Waar technologie ooit vooral een hulpmiddel was, raakt het inmiddels aan de fundamenten van onze samenleving. Dat stelt de volledig herziene editie van Smart Humanity (2025), onder redactie van Wouter Bronsgeest en Dirk de Wit. De bundel onderzoekt hoe IT-professionals kunnen bijdragen aan een slimme, inclusieve en bovenal menselijke toekomst.
Het boek benadrukt dat de digitale revolutie vraagt om meer dan alleen technische expertise. In een samenleving die steeds complexer wordt, moeten informatieprofessionals bruggen slaan: tussen mens en machine, tussen data en duiding, tussen systeem en samenleving. Hun rol verandert van uitvoerder naar betekenisgever.
Waar staan we?
Smart Humanity is opgebouwd rond drie kernvragen: waar staan we, wat doen we en waar gaan we naartoe? In het eerste deel wordt duidelijk dat de beroepsgroep voor een dubbele uitdaging staat: technologische vernieuwing én maatschappelijke verantwoordelijkheid. Kunstmatige intelligentie, datagedreven besluitvorming en ethiek raken daarbij steeds nadrukkelijker met elkaar verweven.
Wat doen we?
In het tweede deel komen concrete toepassingen aan bod, zoals AI in het onderwijs, datagedreven zorg en digitalisering in de agrifoodsector. Hier geen techno-utopisch optimisme, maar een realistisch pleidooi voor technologie die bijdraagt aan publieke waarden. Hoe voorkomen we dat de menselijke maat verloren gaat in een wereld van algoritmen?
Waar gaan we naartoe?
Het derde deel richt zich op de toekomst. Wat is er nodig voor een effectieve, integere overheid? Welke rol speelt de bibliotheek in een leven lang leren? En hoe borgen we het recht op informatie in een digitale rechtsstaat? De bijdragen zijn divers, maar delen een gemeenschappelijk perspectief: technologie moet de mens dienen, niet andersom.
Oproep tot reflectie
De bundel is ook een oproep tot reflectie binnen het vakgebied zelf. De term Smart Humanity fungeert als ethisch kompas, waarin vijf thema’s samenkomen: professionalisering, ontwerp en gebruik, burgerschap, data en ethiek. Daarmee biedt het boek geen blauwdruk, maar wel richting. Voor de informatieprofessional die zich niet alleen bezighoudt met bits en bytes, maar met de samenleving als geheel. Smart Humanity – Menselijkheid in digitale tijden is een uitgave van de vereniging KNVI (Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Informatieprofessionals) en verschenen bij uitgeverij Publiek Denken BV. Het boek is verkrijgbaar via www.knvi.nl.
Informatie aan ZOO 2025: twee dagen vol inspiratie voor informatieprofessionals
Op 9 en 10 oktober 2025 vindt in Antwerpen de volgende editie van het gezamenlijke informatiecongres van KNVI en VVBAD plaats: Informatie aan ZOO. Na eerdere edities in Oostende verplaatst het congres zich dit jaar tijdelijk naar het hart van Antwerpen. De indrukwekkende Koningin Elisabethzaal – pal naast de dierentuin – vormt het decor voor twee dagen vol kennisdeling, ontmoeting en vooruitkijken binnen het vakgebied. Het congres is bedoeld voor iedereen die zich professioneel bezighoudt met informatie: van bibliotheekmedewerkers, archivarissen en recordsmanagers tot informatiespecialisten in zorg, overheid, erfgoed en bedrijfsleven. Het programma biedt ruimte voor lezingen, interactieve sessies en actuele praktijkvoorbeelden uit Vlaanderen én Nederland. De thema’s zijn breed en actueel: van digitale duurzaamheid tot AI, van metadata tot mediawijsheid, van publieksbereik tot ethiek. Met Informatie aan ZOO zetten KNVI en VVBAD hun succesvolle samenwerking voort en benadrukken ze het belang van grensoverschrijdende kennisuitwisseling. Het congres biedt volop gelegenheid om vakgenoten te ontmoeten, nieuwe inzichten op te doen en samen te bouwen aan de toekomst van het vak. En dat alles in een stad die barst van de cultuur, geschiedenis en gastvrijheid. De inschrijving is inmiddels geopend via www.knvi.nl en www.vvbad.be. Wie zich nu aanmeldt, profiteert van een vroegboekkorting. Dus ben je benieuwd hoe collega’s in Vlaanderen en Nederland omgaan met dezelfde uitdagingen? Wil je weten wat er speelt in het vak, of zelf een bijdrage leveren aan de discussie? Zet dan Informatie aan ZOO 2025 in je agenda en zorg dat je erbij bent. Want informatie leeft – en dat zie je in Antwerpen.
