Hoe maken we van AI een succes?
Tekst Martijn Bekking
Martijn Bekking is coördinator van de Werkgroep Publieke Diensten van de Nederlandse AI Coalitie
Maatschappelijke uitdagingen tackelen door de inzet van Artificial Intelligence (AI). Hoe mooi zou dat zijn? Uitdagingen zijn er genoeg. Om er maar een paar te noemen: woningtekort, het klimaat, schuld en armoede, betaalbare zorg en veiligheid. Maar hoe kan AI hierbij helpen?
Een moeilijke vraag, met heel veel verschillende antwoorden, zegt Marieke van Putten. Van Putten is senior innovatiemanager bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en voorzitter van de Werkgroep Publieke Diensten van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). Volgens Van Putten is samenwerken, openheid en leren van elkaar de enige manier om die vraag te beantwoorden. ‘Leren van elkaar staat centraal in onze werkgroep,’ aldus Van Putten. ‘Het ontwikkelen en toepassen van AI: dat gaat zelden in een keer goed. En die mislukkingen kosten geld, tijd en moeite. Dat zijn faalkosten. Als de lessen over het mislukken niet worden gedeeld, dan verlies je potentiële faalopbrengsten: nieuwe kennis, nieuwe ervaring, en een beter uitgangspunt voor toekomstige projecten. Succesverhalen worden snel gedeeld met elkaar, maar mislukkingen worden vaker stilgehouden. Dat komt omdat er toch vaak een gevoel omheen hangt: als mijn project is mislukt, zal dat wel aan mij liggen.’ ‘Dat is natuurlijk voor een groot deel onzin,’ aldus Van Putten. ‘Als je niet faalt, heb je ook niet genoeg geprobeerd! Bij nieuwe ideeën en technologie is er altijd onzekerheid. Kunnen we het wel maken? Werkt het wel zoals we bedacht hadden? Lost het ook een probleem op? Dit zijn allemaal vragen waar je vooraf een idee over hebt, maar achteraf pas goed antwoord op kunt geven. Hoe mooi is het dan dat je die lessen gezamenlijk leert! Zo zorg je dat ook de mensen om je heen beter worden.’
‘UITGANGSPUNT IS AI, DIE PUBLIEKE WAARDEN EN GRONDRECHTEN BORGT’
Openheid belonen
Openheid en leren van elkaar komt bij uitstek samen in de uitreiking van de Public AI Award voor de meest briljante mislukking in de publieke sector, die samen met onder anderen Paul Iske van het Instituut voor Briljante Mislukkingen is opgezet. Van Putten: ‘Op 13 april zullen we de winnaars bekendmaken. Dat is een mooie manier om de lessen van AI-toepassingen die niet geslaagd zijn breder te delen. Daarnaast willen we op deze manier ook openheid en transparantie belonen en stimuleren.’ ‘Leren doe je ook in de praktijk,’ aldus Van Putten. ‘Door Artificial Intelligence te laten ontwikkelen en toe te passen. Liefst op een wat grotere schaal. Maar daar is veel voor nodig, niet alleen een werkend AI-model maar ook opgeschoonde data, veranderingen in de organisatie en het regelen van juridische randvoorwaarden. Uitgangspunt is AI, die publieke waarden borgt. Daarom zijn we dit jaar in samenwerking met PIANOo gestart met buyer groups rond AI. Als eerste een groep die is gericht op AI, beeldmateriaal en remote sensing. Te gebruiken voor het opsporen van plantenziektes, inspecteren van bruggen en het in kaart brengen van bodemverzakkingen. Ook verbinden we op verschillende manieren het innovatieve mkb met de overheid. Door samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat budget ter beschikking te stellen voor bedrijven die een AI-oplossing kunnen ontwikkelen voor overheidsvragen. Naast goede oplossingen neemt het de drempelvrees weg bij overheden om met AI te experimenteren.