Serviceberichten
Nederland aan de slag met AI
Voor welvaart en welzijn
Tekst Kees van der Klauw en Inald Lagendijk
Kees van der Klauw is strateeg bij de Nederlandse AI Coalitie. Inald Lagendijk is bijzonder hoogleraar Computing-based society aan de TU Delft en strateeg bij de Nederlandse AI Coalitie
Het AiNed-programma helpt Nederlandse bedrijven en publieke instellingen om essentiële stappen te zetten met AI. Zo zorgt het programma ervoor dat Nederland in de kopgroep van AI-landen blijft en levert het een bijdrage aan de internationale concurrentiepositie van Nederland, waarbij mensgerichte AI het uitgangspunt is.
Hedendaagse Artificiële Intelligentie (AI) wordt gedreven door de enorme toename in data en rekenkracht. AI heeft zich ontwikkeld tot een systeemtechnologie die tal van andere innovaties mogelijk maakt. Het belang van data en AI neemt snel toe in alle sectoren van de economie en maatschappij. Bedrijven worden geconfronteerd met concurrentie en kansen dankzij AI-toepassingen voor efficiëntie, productverbetering en nieuwe businessmodellen. En in een groeiend aantal maatschappelijke missies levert AI-technologie een centrale bijdrage aan oplossingen. Van duurzame energievoorziening tot optimale mobiliteit, en van betrouwbare media tot betaalbare gezondheidszorg.
Kansen voor Nederland
Nederland heeft een goede uitgangspositie op het gebied van machine learning, hybride AI-systemen en verantwoord gebruik van AI. Maar een succesvolle benutting van het potentieel van AI gaat niet vanzelf. De georkestreerde aanpak van het Ai Ned-investeringsprogramma richt zich op versterking van onze welvaart en welzijn en brengt Nederland blijvend in de kopgroep van AI-landen. Zo levert het een bijdrage aan de internationale concurrentiepositie van Nederland, waarbij mensgerichte AI het uitgangspunt is. Het AiNed-programma heeft voor fase 1 van haar uitvoering een budget van 276 miljoen euro ontvangen uit het Nationaal Groeifonds. Met het Nationaal Groeifonds investeert het kabinet in de komende 5 jaar 20 miljard euro in projecten die zorgen voor economische groei voor de lange termijn. De investering van het Nationaal Groeifonds zorgt ervoor dat Nederland in 2027 een sterk AI-ecosysteem heeft met een hoge innovatiesnelheid voor AI-oplossingen. Het programma stelt Nederland in staat strategisch grip te houden op de wijze waarop en voorwaarden waaronder AI wordt toegepast. Dankzij de aanpak kan een zo groot mogelijk deel van de potentiële economische groei en herstel van 1,6 procent bbp worden gerealiseerd (geschat McKinsey Global Institute, 2020).
Nationale autonomie
Het AiNed-programma helpt Nederlandse bedrijven en publieke instellingen om essentiële stappen te zetten met AI die van economisch en maatschappelijk belang zijn. Daartoe worden in de eerste fase van het programma publiek-private investeringen gedaan in vier programmaonderdelen: 1) toepassen van AI-systemen, 2) kennis- en innovatiebasis, 3) mensen en vaardigheden en 4) samenwerken in het ecosysteem. Het programma zet daarbij in op AI-onderwerpen die van groot gemeenschappelijk belang zijn en een grote spill-over hebben naar verschillende toepassingsgebieden: Embedded AI; hybride AI-systemen; AI-bestuurde en AI-beheerde infrastructuren; AI voor de Nederlandse taal; personalisatie en privacybescherming; data delen. Juist voor deze onderwerpen bestaan mechanismen die leiden tot coördinatiefalen en onrendabele businesscases. Terwijl er grote belangen zijn voor Nederland, zoals behoud van nationale autonomie die zonder de betrokkenheid van de overheid niet kunnen worden opgelost.
Ambitie
Het kennisniveau van AI is op alle niveaus in het onderwijs, bedrijfsleven en maatschappij sterk verbeterd. Er zijn oplossingen beschikbaar voor het ontwikkelen van betrouwbare en mensgerichte AI-systemen. Het delen van data voor AI-oplossingen tussen bedrijven onderling en de overheid is sterk vereenvoudigd. Het aantal mkb-bedrijven dat AI ontwikkelt of adopteert, is verdubbeld. En Nederlandse bedrijven hebben AI-producten, -processen en -diensten ontwikkeld die internationaal impact hebben en waarmee Nederland als een excellent AI-land wordt herkend. Deze ambitieuze doelstellingen worden gerealiseerd door een lerende en integrale ketenaanpak vanuit het AiNed-programma. Gericht op samenhangend onderzoek, innovatie, valorisatie en onderwijs voor nieuwe AI-technologie en verantwoorde toepassing.
Meer informatie? Bezoek de website www.ained.nl.
AI Opleidingen in kaart
AI wijzer
Tekst Willeke Klinker
Willeke Klinker is coördinator van de Werkgroep Human Capital van de Nederlandse AI Coalitie
We hoeven ons geen zorgen te maken. Artificiële Intelligentie (AI) neemt geen banen over. Sterker nog, als we op de juiste manier investeren, levert AI meer werkgelegenheid op in plaats van minder. Dat vraagt wel om aanpassingen. Ongeveer 3 miljoen Nederlanders zullen bijscholing nodig hebben omdat hun manier van werken verandert door de opkomst van AI.
Er zijn niet alleen meer specialisten nodig die kunnen programmeren, onderzoeken en innoveren. Om AI succesvol te maken in de Nederlandse maatschappij, zijn ook mensen nodig die AI kunnen toepassen. Professionals die in een ander vakgebied werken maar begrijpen hoe AI werkt en wat het voor hun vakgebied kan betekenen. Voor diegenen die geïnteresseerd zijn in opleidingen op het gebied van AI is er een online educatieplatform. Op dit platform zijn zowel AI-opleidingen als AI-trainingen te vinden. Waar het opleidingsgedeelte zich richt op docenten, programmamakers en instellingen, is het trainingsgedeelte bedoeld voor organisaties en hun medewerkers. Omdat het aanbod aan AI-opleidingen divers is en de ontwikkelingen razendsnel gaan, moet de informatie op het platform gezien worden als een momentopname. Bovendien is deze niet bedoeld om uitputtend te zijn, maar als groeidocument waar eerste lessen uit getrokken kunnen worden. Daarbij is het belangrijk het aanbod af te zetten tegen de vraag, die geen onderdeel is van de inventarisatie.
Good practice
Verder is de ambitie dat programmamakers en instellingen leren van elkaars good practices. Bijvoorbeeld van de manier waarop AI binnen een toepassingsopleiding is ingebed, maar ook hoe docenten worden getraind, welke lesmethoden en welk opleidingsmateriaal er wordt gebruikt. Op het opleidingsplatform staan dertig good practices beschreven. In het rapport Opgave AI van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid uit november 2021 wordt gesproken over het belang van opleiden, en ook certificeren. Voor professionals op hbo+-niveau die in hun werkomgeving AI willen inzetten is er de certificering AI for Business & Government. Wanneer ze die de certificering AI for Business hebben gekregen, hebben ze brede kennis van hoe je AI kunt toepassen in de organisatie en hoe je de organisatie kunt inrichten zodat AI kan worden toegepast.